1925 yılında bastırılan Cebel-i Bereket Vilâyeti raporu, 98 yıl sonra Ahmet Şahin tarafından gün yüzüne çıkarılarak kitaplaştırıldı.
Cebel-i Bereket Vilâyeti Halk Fırkası tarafından 1925 yılında bastırılan Cebel-i Bereket Vilâyetine Ait Coğrafî, İktisadî, İctimâî, Tarihî, İdarî Malûmâtı İhtiva Eder Bir Takaddümedir raporu, 98 yıl sonra tekrardan gün yüzüne çıkarılarak kitaplaştırıldı. Raporu yayına hazırlayan araştırmacı Ahmet Şahin’in Cebel-i Bereket Vilâyeti kitabı 2023 yılının sonlarında okuyucuyla buluştu.
ŞAHİN: RAPOR, ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ CEBEL-İ BEREKET VİLAYETİ TARİHİNE IŞIK TUTMAKTADIR
Raporun Osmaniye şehir tarihinin erken Cumhuriyet dönemine dair önemli bilgiler verdiğini belirten Ahmet Şahin kitap hakkında şu açıklamalarda bulundu:
“Elinizdeki kitap, Türkiye’nin Sıhhî-i İctimâî Coğrafyası dizisinin yayımlandığı döneme paralel olarak yayımlanmış olan Cebel-i Bereket Vilâyetine Ait Coğrafî, İktisadî, İctimâî, Tarihî, İdarî Malûmâtı İhtiva Eder Bir Takaddümedir raporunu ihtiva etmektedir. Rapor; 1925 yılında Adana’da faaliyet gösteren Türk Sözü Matbaası’nda bastırılmış olup Cebel-i Bereket Vilâyeti Halk Fırkası Şube-i Merkeziyesi tarafından meydana getirilmiştir. Günümüzde Osmaniye olarak bilinen Cebel-i Bereket’in tarihi hakkında önemli bir boşluğu dolduran bu rapor, aynı zamanda erken Cumhuriyet dönemi şehirlerinin durumuna dair bir bakış açısı edinme imkânını sunması açısından önemlidir.
Osmaniye şehir tarihi hakkında araştırmalarımız neticesinde bu rapora tesadüf ettik. 98 yıl önce 1925 yılında Osmanlı Türkçesi ile yazılan bu rapor, özellikle de Osmaniye’nin erken Cumhuriyet döneminde, Milli Mücadele’nin akabinde ekonomik, siyasi, kültürel, sosyal açıdan durumunu ortaya koymaktadır. Böyle olmasına karşın, Cebel-i Bereket hakkında birçok ayrıntıyı barındıran bu rapor, araştırmalarımız neticesinde gördüğümüz kadarıyla, kaynak olarak çok sınırlı bir şekilde kullanılmıştır. Kısıtlı kaynak imkânına sahip olduğumuz
bir döneme ait mevcut olan önemli bir kaynağın rağbet görmemesi, düşünülmesi gereken bir durumdur. Bu kitap, ata-baba yurdum Osmaniye’nin kurtuluşunun 101. yılı etkinlikleri kapsamında ferdi bir teşebbüs olarak hazırlanmıştır.”
Türkiye’nin Sıhhî-i İctimâî Coğrafyası dizisini kamuoyuna tanıtan halkbilimci, editör M. Sabri Koz, kitaba Kurtuluş ve Kuruluş Yıllarından Bir Yâdigâr başlıklı bir takdim yazısı yazarak eserin önemi hakkında şu açıklamalarda bulundu:
“Vilâyetin geleceği, güçlenip büyümesi ve varlığını koruması için “Halk Fırkası”nın Cebelibereket teşkilatınca hazırlanmış olan bu rapor bölgenin kalkınması, güçlenmesi için bir yerel çırpınışın tespit ve tekliflerini taşır. Bölgenin zenginliklerini, gelecekte nasıl güçlenebileceğini öne çıkararak hazırlanmış olan bu rapor, 19. yüzyılın son çeyreğinde bir sancak, bir mutasarrıflık olarak Cumhuriyet’e intikal eden ve 1923-1933 yılları arasında 10 yıl süren Cebelibereket Vilâyeti yasa ile kaldırıldı, ilçeleri komşu vilâyetler arasında pay edildi.
Cebel-i Bereket Vilâyeti, bir “kültür gönüllüsü” olan Ahmet Şahin’in gayretiyle biraz daha yerli yerine oturmuş halde tekrar okur karşısına çıkıyor. Bana metni basılmadan okumak ve şu kısa notları karalamak fırsatı veren kardeşime teşekkür ederim. Onun sayesinde uzun zamandan beri merak ettiğim bir kitabı okudum, bilgiler edindim, bir yöre insanının yaklaşık yüz yıl öncesinden gelen umutlarını, hayallerini öğrendim.”
YORUM